Istotne elementy małżeństwa. W nurcie odnowy personalistycznej

Wydarzenie Soboru Watykańskiego II słusznie jest kojarzone z gruntowną reorientacją myśli eklezjologicznej. Wizję scentralizowanej państwopodobnej instytucji zastąpił obraz Bosko-ludzkiej communio: wspólnoty daru, dialogu i partycypacji. Jest przy tym nader symptomatyczne, że w ów proces ewolucyjnych przeobrażeń w zakresie eklezjalnej autoświadomości wpisuje się doktrynalny nurt personalistyczny. Czyż dziedzictwa Soboru nie opisują dziś najlepiej słowa papieża Jana Pawła II z programowej encykliki Redemptor hominis: „Człowiek jest drogą Kościoła”? [Autor niniejszej monografii formułuje tezę, że afirmacja tak rozumianej idei aggiornamento w posoborowej reformie prawa małżeńskiegowiązała się z zadaniem wyrażenia w języku kanonów jednej teologicznej rzeczywistości: „głębokiej wspólnoty życia i miłości” (KDK 48), azarazem sakramentu tajemnicy „w Chrystusie i w Kościele” (Ef 5, 32). Po przedstawieniu odnowionego ujęcia małżeństwa w doktrynie Vaticanum II i prac nad wykładnią istotnych elementów małżeństwa w czasie reformy kościelnego prawa małżeńskiego autor w oryginalny sposób interpretujeformułę matrimonii essentiale aliquod elementum (kan. 1101 § 2 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r.). Służy temu identyfikacja i charakterystyka czterech kierunków personalistycznej odnowy w matrymonialistyce. Zaprezentowane wnioski badawcze stanowią propozycję wskazania potencjalnych obszarów obecności „istotnych elementów” w konkretnym przymierzu mężczyzny i kobiety. Szczególnym wyzwaniem, jakie podjął autor – w kontekście postulatu reintegracji doktryny małżeńskiej – jest próba przezwyciężenia dychotomii: małżeństwo naturalne – sakrament (charakterystycznej dla „neoscholastycznych” z ducha przepisów ius matrimoniale dawnego kodeksu z 1917 r.) i związane z tym uzasadnienie prawnej relewancji „godności sakramentalnej”.